|
TÜRKİYE GİBİ GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE KRONİK YÜKSEK ENFLASYONUN NEDENLERİ, SANAYİYE ETKİLERİ
Dr. müh. Hüseyin Özden
ÖZET
Enflasyonun
uzun süre yüksek oranlarda seyretmesi Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin
sanayileşmesini, mal ve hizmet üretimine dayalı yeni iş yerlerinin açılmasını
engellemektedir. Bu dilema kendisini artan, bunaltan hayat pahalılığı,
işsizlik, iflaslar, bireysel ve toplumsal güvensizlik, memnuniyetsizlik
ve huzursuzluklar, isyanlarla göstermektedir.
Gerek sanayisi az gelişmiş III. Dünya ülkelerinde gerekse de
Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde kronik yüksek enflasyonun önemli
nedenlerinden biri; iç ve dış borçlarla yolsuzluklardır. Bütçesinin
neredeyse tamamı iç-dış borç ve bunların faiz ödemelerine ve yolsuzluklara
ayrılmaktadır. Diğer nedenler ise: - Gereksiz devlet ve kamu harcamalarıdır, israflardır.
-Tasarrufların, kazançların, alınan borçların para getiren mal ve hizmet
üretim sanayiine, yeni iş yerlerine kaydırılmamasıdır, bürokraside ve
lükste eritilmesidir. - Aşırı ve yüksek vergiler ve harçlardır. - Batılı
zengin ülkelerin tek verip kat kat koparan bir nevi modern dolandırıcı
siyasi, ticari sistemleridir. - Yeni pazarlara açılamama, dışta (TM ve TL) kötü mal ve hizmet imajıdır. - Savunma ve güvenlik giderlerinde
nicelik değil niteliğin tercih
edilmemesidir. - Politikadaki istikrarsızlıktır. – Bankalar, repocular
ve uyguladıkları yüksek faizlerdir.
- Bireylerde aşırı haksız kazanç elde etme eğilimi. - Arge çalışmalarına,
üniversite-sanayi işbirliğine, uluslararası işbirliğine önem verilmemesidir.
- İMF ve Dünya bankasının hazırlatıp uygulattırdığı ekonomi modelleridir!
(En iyi İMF ve Dünya Bankası Ekonomi Planı yok olanıdır. Bunların planını
uygulamaya mecbur edilen devletlerin çoğu daha borç batağına girmişlerdir,
kaosa sürüklenmişlerdir. İMF ve Dünya bankası programları Türkiye’yi
çökertip dağıtmak isteyen şer güçlerin sinsi, değerli silahı olacağı
unutulmamalıdır. İMF ve Dünya bankasının yapacağı yararlı iş; Türkiye’nin
ve III. Dünya ülkelerinin borçlarının kaldırılması olacaktır. Bu Dünya
barışı için de gereklidir.
Enflasyonla
mücadelede siyasi istikrar ve güven gereklidir. Sanayileşme ve Enflasyonla
mücadele bir bütün olarak ele alınmalıdır. Sadece fiyatlara doping,
çalışanların ücretlerinin düşük tutulması, işçi çıkarmalar, büyüme ve gelişmenin durdurulması, yeni iş yerlerinin
açılmaması, borca borç katmak gibi klasik yöntemlerle başarılı olunmuyor.
Bilakis bu gibi klasik önlemler enflasyonu körüklüyor, müzminleştiriyor.
Türkiye’de yetkililerin kullanılan istatistiksel yöntemi manipule ederek
enflasyon oranını düşük göstermeleri ile ancak kendi kendilerini aldatmış
olurlar ve saygınlıkları zedelenir.
Türkiye, gözlenen ve yaşanılan ekonomik olumsuzluklara rağmen
çok kısa sürede kronik yüksek enflasyonun üstesinden gelecek olanaklara
sahip bir ekonomik güçtür. Kanıtı; kronik yüksek enflasyona, aşırı yolsuzluklara,
devlet ve kamu israflarına ve aşırı devalüasyona uzun süre dayanabilen
ve yoluna devam edebilen tek Dünya
devletidir!
Anahtar
Sözcükler: Kronik enflasyon,
Sanayileşme, Enflasyon nedenleri, IMF, Dünya Bankası ekonomik Programlar,
Tekno-ekonomik sistem kararlığı , Patent önerileri
. GİRİŞ
III.
Dünya devletlerinde ve Türkiye gibi kalkınmakta olan devletlerde iç
ve dış borçlar ve yolsuzluklar enflasyonu körükleyen ana
nedenlerdendir. Bu sebeple; borçları tanımama, sildirme vb. girişimlerde
bulunulması gerekiyor! Örneğin
Türkiye'de 100 milyar dolara varan dış borçlar, bir o kadar iç borçlar
ve bunlar için ödenen faizler ülkenin kalkınmasını, sanayileşmesini,
yeni iş yerlerinin açılmasını engelliyor. Ülkenin refah ve huzuru için
gerekli hizmetleri, alt yapıları kısıtlıyor. Ülkeleri Batılı zengin
devletlerin, para kuruluşlarının sömürgesi haline getiriyor. İnsanlarımız,
onlara köle gibi çalışmaya, yaşamaya mahkum ediliyor. Buna dur demenin
zamanı çoktan geçiyor! Türkiye’de iç ve dış borçlar için ödenen yıllık
faizler, ülkenin tüm gelirlerini aşıyor. Şu unutulmamalıdır: Borç parayı
alıp Çarçur eden kadar, parayı verip çarçur edilişini seyreden alacaklılarda
da suçludur, ve borç verenler borç alanlar kadar bu yükün altına girmelidirler,
bu suçun ceremesine katlanmalıdırlar. Batının parasal kuruluşlarına,
başta İMF ve Dünya Bankasına Batılı devletlere anlatılmalıdır ve sorun
BM’lere taşınmalıdır orada çözümler aranmalıdır. Batılı zengin devletler
ve para kuruluşları tarafından kalkınmakta olan Ülkelerin borç batağına
düşürülüp sömürülmeleri, yoksullaştırılmaları ve politik amaçlı kullanılmaları yakın gelecekte
dünyayı kaosa sürükleyeceğinden kimsenin kuşkusu olmasın. Dünya bankası,
IMF ipe sapa gelmez yaptırımlar dikte ettireceğine, dış borçların ve
faizlerinin bir seferlik hibesine, yanı kaldırılmasına katkıda, girişimlerde
bulunsun.
Enflasyon
klasik yöntemlerle düşürülmesi şöyle beklenmektedir; Çalışanların ücretleri
dondurulur, zam üstüne zam yapılır, iş yerleri açılmaz, zarar eden firmalar
kapatılır, borç üstüne borç alınır, üretimi geliştirici yatırımlardan
kaçınılır, piyasadan para toplandırılır, Vergi
yükleri artırılır. Bu güne dek iş başında bulunan hükümetler
bu çarelere sarılmışlardır. (Borcu diğer borçla kapatmak misali önlemler!) Bunlara rağmen enflasyonu uzun yıllardan beri
aşağıya çekilememiştir, sadece yükseliş hızı düşürülmüştür. Zaman zaman
istatistiksel rakam oyunları
ile enflasyon oranı düşük gösterilmeğe çalışılmıştır. Maalesef bu önlemler enflasyonu
müzminleştirmektedir.
III.
Dünya ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde enflasyonla mücadelede
en büyük sorun: bilgisiz, kişiliksiz, yeteneksiz ve hırsız siyasilerdir,
bürokrat yöneticilerdir. Bugünkü kafalarla ve olanaklarda Türkiye’de
enflasyonun hızlı kalıcı düşürüleceği bir hayaldir. 3 - 4%‘lük bir kalkınma
hızı ile enflasyonun bu seviyede tutulması bence büyük başarı sayılacaktır!
Enflasyon gibi ülke sorunları, ancak halk çoğunluğunun temsil edildiği,
güven ve saygı duyulduğu bir parlamentoda ve onun hükümetiyle, muhalefetiyle
çözülebilir.
Yolsuzluklar,
israflar, gereksiz devlet ve
kamu harcamaları, şişirilmiş devlet ve kamu personel kadroları, yasaların
ve yönetmelikleri adil uygulamamadaki
acizlik, gibi çözümü gayet basit ulusal sorunların üstesinden gelemeyen
siyasi otorite, globalleşen Dünyada enflasyon gibi kompleks, uluslararası
boyutlu ekonomik ve siyasi meselelerle
hiç baş edemez, ülkenin çıkarlarını dışta savunamaz ülkenin bütünlüğünü
koruyamaz ! Yeni anayasa, yeniden yapılanma, yapısal reformlar ve benzeri
çağrımlar gereksiz zaman kaybıdır.
Bunlardan evvel mevcut yasalara saygınlığı, uyulmasını ve adil
uygulatılmasını öğrenelim. Altmış ve seksen deki yeni anayasalarla ne
elde oldu? Yeni anayasalarla mucize beklenilmemelidir. Ancak mevcutlar
zamanın gereksinimlerine göre takviye edilebilirler.
Kısaca, enflasyonla mücadelede siyasi istikrar ve güven gereklidir! Güven
ciddiyet ve güç ister. Devletin gücünü suiistimal ederek halkı yolan
ve yoldurtanlara, ezen ve ezdirtenlere; devlet kasasını dolandıranlara,
dolandırtanlara; devleti batıranlara, batırtanlara, mevcut yasaları
çıkarlarınca uygulayanlara merhamet edilmemelidir, devletin yönetimi
emanet edilmemelidir.
II. ENFLASYON TANIMI, ENFLASYON
ORANININ BELİRLENMESİ
Enflasyon
Latince’den gelme “İnflatio”: ekonomideki kelime anlamıyla piyasadaki
paranın şişmesi, kabarmasıdır. Türkçe
kelime karşılığı olarak “enflasyon”
yerine iflasyon, (ekonomi politikasının iflas göstergesi) kullanımını
ben daha uygundur diye düşünüyor ve kullanıyorum. Enflasyon: Ekonomi
Politikasında belli bir süre içinde, genellikle bir yıldaki piyasadaki
fiyatların, hizmet giderlerinin sanal artışı, paranın satın alma değerinin
düşmesidir. Yüzde oranında ( % X ) verilmektedir. Yıllık
enflasyon % 50 açıklandığında örneğin, 1 sene evvel 100 liraya alınan
2 kilo şeker, yıl sonunda 1 kiloya düşüyor. İflasyonu yükseliş hızına
ve miktarına göre; a) Hyperenflasyon ( % 100 üzerinde), b) Yüksekenflasyon
(% 15-100), c) Vasatenflasyon ( % 6-10), d) Düşükenflasyon ( % 1-5)
diye gruplandırabiliriz. Enflasyonun oran değeri kadar, süresi, (zaman
dilimide) önem taşımaktadır.
Enflasyon
oranının belirlenmesinde farklı hesap yöntemleri uygulanmaktadır. Genelde,
piyasada yaygın ve yoğun tüketilen, kullanılan mal ve hizmetler belli
zaman birimi içinde, (genelde bir yıldaki) fiyat artışların ortalama
yüzde oranı istatistik yöntemlerle saptanmaktadır. Gıda, giyim, kira,
beyaz eşya, temizlik malzemeleri, mobilya, ulaşım, eğitim-kültür, eğlence-seyahat,
hizmet, vergi-harç giderlerinin ağırlıkları dikkate alınarak tüm giderlerin
ortalama artış değeri istatistiksel yöntemlerle
tespit edilir. Bu tür elde edilen veriler gerçek enflasyonu,
artan hayat pahalılığını, yürütülen ekonomi politikasının geçerliliğini,
başarısını pek yansıtmıyor. Burada
paranın diğer paralara karşın değer kaybı,
(döviz kuru), sanayileşme, büyüme hızlarının oranları, yeni istihdam
sayıları, işsizlik oranları, yeni iç ve dış borçlanma miktarları göz
önünde bulundurulmalıdır. Ortalamaya bunlarında belli bir değer ağırlığı
katılmalıdır. Veya yıllık enflasyonla birlikte bu verilerinde beraber
açıklanmasında yarar vardır. Kullanılan istatistiksel yöntemler doğru
uygulandığında, enflasyon oranı gerçeğe çok yakın çıkar ve farklı kurumlar
tarafından elde edilen değerlerde göze çarpan farklılık gözlenmez. Kullanılan
istatistiksel yöntemi çıkarınıza göre manipule etme imkanınız da vardır.
Belli mal ve hizmetleri seçerek veya ağırlık puanlamayı arzu ettiğiniz
sonuca göre tayin edebilirsiniz. Bu şekilde işinize gelen enflasyon
oranını halka yutturursunuz! Bugün Türkiye’de enflasyon oranının bazı sayısal hokkabazlık metotlarıyla
kasıtlı düşük gösterilmesinin sakıncaları ileride görülecektir.
Bu tür verilerle ancak kendi kendimizi aldatmış oluruz aynı zamanda
yetkililerin bir nevi sahtekarlığıdır, halka karşın saygısızlığıdır.
Bence gerçek, asıl verileri elde edip açıklamalı, ona göre kafa
yorup gereken çarelere yönelmek çok daha akılcı olur. Bazı hükümet üyelerinin
yıllık enflasyonu maksatlı düşük gösterirlerken, yarı yarıya indirdik
diye övünmeye çalışırlarken, pembe tabloları gösterirlerken halkın fazla
tükettiği mallarda fiyat katlanmaları, dövizde sürekli ve yüksek artışlar,
paranın satın alma gücünde düşüşler, petrol fiyatlarında artışlar, piyasada
durgunluk, kısa mesai, işten atmalar gözlenmektedir
III. KRONİK YÜKSEK
ENFLASYONUN NEDENLERİ
1.
Şunun bunun hatırı, emri ile iş
başına atanılan, seçtirilen, getirilen, yerleştirilen bilgisiz, beceriksiz,
gelişmemiş, sorumsuz kişiliksiz yöneticilerdir.
2.
Faizleri ile birlikte geriye ödenen
iç-dış borçlar. Bu sermayenin zamanında verimli, modern üretime, para
getiren yatırımlara, yeni iş yerlerine, yenileşmeye, gelişmeye kaydırılmaması
bunun yerine ipe sapa gelmez yarım yamalak yatırımlarda zarar edilmesi,
bürokraside harcanmasının faturası acı ödeniyor.
Bence bu parayı alıp zarar eden kadar, bu parayı verip çarçur
edişini seyreden de suçlu, onlar da bu yüke ortak edilmelidirler. Vergilerin,
diğer ülke kaynaklarının yarıdan fazlası iç-dış borç ödemelerine, faizlerine
harcanmaktadır.
3.
Endüstri ülkeleri, bilhassa batılı
zengin ülkeler, bunların mamut kuruluşları, kredi kurumlarıdır. 1 verip
kat kat koparan bir nevi modern dolandırıcı sistemleridir. Ham maddeyi
fakir ülkelerden bir alıp onu ülkelerinde işleyip daha sonra fakir ülkelere
kredi yardımları maskesi altında çok pahalıya satmalarıdır. Batı ülkelerdeki
sorumsuzca, ahmakça israf Türkiye gibi ülke insanlarının sırtından çıkartılmaktadır.
Üçüncü dünya ülkelerini fakirleştirmektedir. Doğal kaynaklar Batılı
sömürücü ülkeler tarafından sorumsuzca yok edilmektedir. Olumsuz Dünya
konjöktörü, maalesef Dünyada gözlenen çarpıklıklar. Örneğin, -Dünyanın
en zengin 200 kişinin, (112'si ABD)
sahip oldukları toplam servet, en yoksul 3-milyar insanın toplam
gelirine yakındır. - Dünyanın en zengin 3 kişinin servetlerinin toplamı
yaklaşık yoksul 50 ülkenin ulusal gelirlerine eşittir. - dünyada son
10 yıl içerisinde 90 ülke 23 kat yoksullaşmıştır. - Dünyanın en yoksul
83 ülkesi son 7 yıl içinde ödedikleri dış borç faizi ana paranın 5 katından
fazladır.- Her yıl Dünyada açlıktan yaklaşık 40 - milyon insan ölmektedir,
milyarlarca insan açlıkla boğuşmaktadır. (Bu kısa örnekler insanlık
çöküşünün, gelecekteki dünya kaosunun sinyalleridir. )
4.
Batılıların her şeyi kendi ülkelerinde
kurma, yapma egoizmi Üçüncü-Dünya ülkelerini ilkel görme hastalıklarıdır.
( Batılı gelişmiş ülkelerin Üçüncü-Dünya ülkelerinde modern üretim fabrikaları
kurmaları esasında onların yararınadır. ) III. Dünya Ülkelerine ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelere yapılan
geliştirme ve dayanışma yardımlarıdır. Esasında bu tür yardımlar ülkelerdeki
kukla yönetimleri ayakta tutabilmiş, yönetime yakın kesimleri zengin
etmiş, yolsuzlukları, hırsızlıkları
azdırtmıştır. Ülkedeki doğal siyasi ve ekonomik reformların hızını engellemiştir.
5.
Bilinçsiz, motivasyonsuz, hedefsiz,
başıboş bir toplum, eğitim / öğretim kalitesinin düşüklüğü. Var olan
yabancı mal ve hizmet hayranlığı, ahmaklığı bırakılmalıdır. i Türk mal
ve hizmetlerine tercih edilmelidir. Devlette bu konuda önlemler almalıdır.
En basiti, tüketici kredileri TM'ları için düşük
tutulurken, import mallarında yüksek uygulanmalıdır. Sınırlarda
import mallarına üstü örtülü yaptırımlar düşünülmelidir, örneğin geciktirme,
bir bahane bulup, en küçük kusurda geri gönderme, harçları artırma,
muayene kontrolleri uzatma gibi
6.
Bürokrasi engelleri, bürokrat
harcamaları, talanları. Kolaylaştırıcı gösterici, verici, bürokrasi
yerine; alıcı, bekleyici, dolandırıcı, engelleyici, bilgisiz, berbat
edici, psikopat bürokrasi, sisteminin, memur zihniyetinin hala mevcut
oluşu.
7.
Dış ticaret açığı. Dışa yeteri
kadar açılamama, kontak noksanlığı, rekabet edememe, çağın taleplerinden
geride kalmak, milli, liberal bir dış politikanın noksanlığı, bilgili,
sempatik görevlilerin, menajerlerin noksanlığı.
8.
Nüfus artışı ile ekonomik büyüme
hızı arasındaki farkın yüksek oluşu. Türkiye’de belli bir süre için
nüfusun artışı kontrol altına alınmalıdır. 6-10 çocuk dünyaya getirip
sonra da bunların sokakta bozulmalarını, bunların cahil, bencil, sakat
kalmalarını seyretmektense hiç doğurmamak çok daha iyidir.
Bu tip yetişenler topluma ağır yük oluyorlar, diğer insanların
gelişmesini, huzurlu yaşamlarını engelliyorlar. )
9.
Savunma giderlerinde, klasik silahlar
yerine, uzun vadede uzaktan
bilgisayarla kumandalı modern silahlarla tasarrufa gidilmemesi, hantal silahlı güçler yerine, mobil çok yönlü silahlı
güçlerin bulundurulması. Nicelik değil nitelik tercih edilmelidir.
10.
Devlet ve belediyelerin işletmecilik girişimleri, şişirilmiş kadrolar,
KİT’ler.
11.
Politikadaki istikrarsızlık, sık yapılan hazırlıksız, baskın seçimler.
12.
Banka faizlerinin yüksek oluşu, (Bankaların belli personele verdiği çok yüksek maaş; bir banka müdürü Üniversitede 20 yıllık bir profesörün
maaşının on katını alabilmektedir!
Bu yüksek paralar, maaşlar yüksek faizlerden, ve banka işlem
ücretlerinden toplanıyor. Bankalar gibi bir çok kuruluşlardaki normallerin
çok üzerindeki personel giderleri enflasyonu artırıyor!)
13.
Tasarrufların, kazançların, kredilerin bürokraside eritilmesi;
14.
Kazanç ve teşviklerin, düşük faizli kredilerin Lüx araba, villalarda,
yatlarda, dünya gezilerinde, alemlerde, gösterişlerde harcanması! (Uluslar arası bir sempozyumda yabancılarla İstanbulu
gezerken, yabancı bilim adamları, özel lüx arabaların çokluğundan
hayretlerini gizleyemediler; bunların
lüzk arabaları sokaklara bile sığmazken yakınarak bizlerden para
dilenmelerini, kalkınma yardımları almalarını anlamak mümkün değil,
…diye kendi aralarında söyleniyorlardı)
15.
Serbest piyasanın gelişmemesi, fırsat eşitsizliği. Beleşçi zihniyetin
hüküm sürmesi, Tiçari ahlaksızlık ve bilgisizlik,
16.
Güneydoğuda uzun süreden beri devam eden olaylar. olaylardan palazlanan
parazit bir çıkar gurubu.
17.
Bilinen nedenlerden ortaya çıkan felaketler; su baskınları, yangınlar,
depremler. Basit teknik tedbirlerle bu afetlerin ekonomiye olan zararları
düşük tutulabilir.
18.
Kötü niyetli iç - dış ülkelerin faaliyetleri, dinin istismarı, çıkar grupları
tarafından İslam Dinin suiistimal edilmesine seyirci kalınması).
19.
Devlet dairelerindeki gereksiz kadrolar, fuzuli harcamalar. Keyfi bir
sürü ve yüksek vergiler, harcırahlar.
20.
Bilim araştırma geliştirme merkezlerinin bulunmaması, elde edilen kazançların,
kaynaklarının bir kısmının argo çalışmalarında değerlendirilmemesi lüks
ve eğlencelerde harcama bu nedenle de teknolojik gelişmelere ayak uyduramama,
günün ve çağın teknolojisini üretememe.
21.
Bürokratların, memurların halkı ezmesi dolandırması karşısında önlem alınmamasıdır.
Halka güdülmesi gereken hayvan sürüsü gibi tepeden bakılması kötü icraatların
hesabı A - Z' ye kadar kimsenin gözünün yaşına bakılmadan aranmaması.
22.
Geçen dönemlerden hatalı icraatları. (Örneğin, İyi, pratik bir mesleki
eğitime önem verilmemesi, hayali ihracattaki, hayali faturalardaki yanlış
tutum ve uygulamalar, asalaklar palazlanması, İran - Irak savaşında
sürdürülen yanlış, tutarsız politika, PKK -Terörü ciddiye alınmadı,
üç beş çapulcu diye geçiştirildi!, Türkiye’nin şartlarına uygun ulusal
bir ekonomi kalkınma modeli hazırlanmadı, Bankalara çeki düzen verilemedi,
Devletin bazı kuruşlarına olan destek planlı ve bir zaman süreci altında
kaldırılmadı. Her şeyi ben bilirim, ben ederim yerine, çeşitli birimlerle
beraber (ekipsel) çalışmaya gidilmedi. Sağlıklı veriler toplama ve değerlendirmede
uzman bilim adamlarının düşüncesine, raporlarına önem verilmedi. Gelişigüzel
uygulanan atamalar, keyfi yönetici kadroları !)
IV. ENFLASYONLA
MÜCADELE
1.
Adil bir seçim sistemiyle, (seçme-seçilme
ve parti yasaları!) ilk fırsatta erken genel seçimlere gidilmesi.
2.
Diğer önemli bir girişim: Dış
borçların tamamının hiç olmazsa bir kısmının uzun süre dondurulması,
bir kısmının da hibe edilmesi için alacaklı ülkeler, uluslar arası organizasyonlara,
partilere baş vurulmalı. Alacaklı
ülkeler bu borca karşılık Türkiye’de yatırıma, belli malların alımına
razı edilmelidir.
3.
Zengin ülkelerin mamut kuruluşlarının
Türkiye’de yatırımda bulunmaları için direk ilişkiler kurulmalı, güvence
verilmeli!
4.
Arap ve diğer üçüncü dünya ülkeleri
ve doğu ülkeleri ile adil, karşılıklı ticaret hacimlerinin geliştirilmesi
için tüm olanaklar seferber edilmelidir.
Bunun için de ilk olarak
liberal, iyi ilişkilere dayalı milli bir dış politika uygulanmalıdır.
5.
Yurt dışında çalışanların tasarruflarının
yurt içinde de üretime kaydırılması için belli bir güven verilmelidir. Bu tasarrufların sahtekarlar, dolandırıcılar
tarafından çarçur edilmesinin önüne geçilmesi için yasaların çıkarılmalıdır.
6.
Modern ziraata, tarıma, dayalı
temel sanayiye, konuta, kitle taşımacılığına, (Raylı taşımacılığına
ve hava yollarına öncelik verilmelidir) ve kitlesel genel eğitime önem
verilmelidir.
7.
Her şeyden evvel halkın beslenmesi,
barınması, huzuru, istekli verimli yaratıcı çalışma olanakları, sağlanmalıdır.
8.
Fiyat artışlarına karşın, üreticinin
malın maliyetini düşürerek, kalitesini düzelterek, malın miktarını ve
çeşidini çoğaltarak önlem alınabilir.
9.
Bankalar rasyonelleştirilmelidir.
Bu sayede faizlerin düşük tutulmasına gayret sarf edilmelidir. Halk
tasarruflarının bürokrasi hizmetlerinde eritilmesi yanlıştır. Gelişi
güzel ucuz banka kredileri belli bir kesime dağıtılmamalıdır.
10.
Teşvik edici bilhassa ziraat-sanayi kredilerinin düğünlerde, repolarda,
metreslerle lüks villa ve yatlarda amaç dışı kullanılmasına olanak verilmemelidir.
11.
Devlet dairelerindeki harcamalar asgarî düşük seviyede tutulmalıdır, tasarrufa
buradan başlatılmalıdır.
12.
Keyfi, gelişi güzel teşvik uygulamaları kaldırılmalıdır. Bu rekabet, fırsat
eşitliğini zedeliyor, ipe sapa gelmez, göstermelik hayali yatırımlarla
devlet kazıklanıyor.
13.
Gelişigüzel konulan vergiler, fonlar, harçlar kaldırılmalıdır. Bunlar çalışıp kazananların moralini bozmakta,
onların devlete olan hoşnutsuzluğu artırmaktadır. Devlet ve kamu kuruluşları ilk evvel kendi
yırtık ceplerini dikmesini öğrenmelidir.
14.
Turizm gelirlerini artırmak için gereken önlemlerin alınması, Türkiye’nin
sadece güneşi, tarihi eserleri ile değil, diğer özellikleri, örneğin
rahat, güvenli, süratli, huzur içinde seyahat, kaliteli servis, dilenciler
ordusundan serbest hareket edebilme, cazibeli hale getirilmeleri. En
iyi tanıtım; memnun dönen turisttir, maalesef Türkiye'ye bir gelen bir
daha pek gelmek istemiyor !
15.
Vergi vermek kutsaldır ve toplamak gereklidir, çok kazanan, çok vergi
ödemesi doğaldır. Fakat toplanan vergilerin diğer ülke kaynaklarının,
alınan iç ve dış borçların, nerede, nasıl değerlendirildiğinin takibi,
israf edilmemesi, çaldırılmaması,
hesabının aranması çok daha kutsaldır! Bunlarla ilgili yasaların en
ufak ayrıntıları ile, ivedilikle çıkarılması gerekir. Bence tüm yolsuzlukların,
hırsızlıkların altında memurlar vardır. Memurlar yasasında da iyileştirmeler
yapılmalıdır. Hesap verme, sebep oldukları zararın telafisi, ihraçları,
söz konusu edilmelidir…
V. KRONİK ENFLASYON
VE SANAYİLEŞME
Türkiye
gibi genç nüfuslu ülkelerde her
yıl binlerce genç insan yeni
iş hayatında çalışma imkanını, uzun yıllardan beri, bulamıyor. İşsizliğin
açıklanan resmi rakamlardan da üç dört kat daha fazla olduğu tahmin
ediyorum! İşsiz insan mutsuzdur, güvensizdir, (zamanla da) hastadır. Sayıları
artıkça ve işsizlik kronikleştikçe toplum sorunlu, kararsız olur, kural
tanımaz olur, rejim düşmanıdır. Bunların
ötesinde devletin vergi kaynakları azalır, sosyo-ekonomik denge zorlanır.
Kararsızlaşır. Devlet gerekli
hizmet ve alt yapıları yapacak kaynak sıkıntısı çeker.
Bu açığı iç ve dışta borçlanarak karşılamağa başlar. Borç bulmakta
zorluk çekince de yüksek faize de sarılır.
Bu girişim diğer vahim sorunları ortaya çıkarır: Örneğin; günümüzde
hala ülke gelirlerinin neredeyse tamamı faizli geri borç ödemelerine
ayrılırken yeni iş yerlerin açılması için devede kulak kaynak kalmaktadır.
Gerçek, kalıcı enflasyonla mücadele sanayileşme ile mümkündür.
Yani para getirebilen, dışta rekabet edebilen, yeni pazarlar bulabilen
mal ve hizmet üretimine geçilmesi gerekiyor. Mevcut iş yerlerinin rekabet
şansını korumak için ekonomik ve kaliteli mal ve hizmet üretim yapması
gerekiyor. Kısaca kendisini periyodik olarak Dünya ve ülke şartlarına
göre yenilemesi, donatması zorunludur. Yeni iş yerlerin açılması içinde
başta sermaye gereklidir, vergi yükü taşınabilir düzeyde bulunmalıdır.
Yolsuzlukları, savurganlıkları, zararları, iflasları, astronomik bürokrat
maaşlarını; vergileri yükseltmekle, yeni vergiler çıkartarak karşılanamaz.
Karşılanmağa çalışıldığında ülke ekonomisi yüksek enflasyonla çöker.
Örneğin,
Türkiye şartlarında hangi müteşebbis, girişimci (yerli veya yabancı;,
resmi veya özel) yeni iş yerlerinin
açılmasına cesaret edebilir ki? Birincisi, Yüksek faizli sermaye ve
yüksek vergilerle ve de bürokratik engellerle, rüşvet, haraç
istemleri ile yeni bir işe başlamak cesaret ve yiğitlik değil
intihar, ahmaklık olacaktır! İkincisi,
siyasi ve ekonomik istikrarsızlık ile (yarının nasıl olacağı,
Türk lirasının ne kadar değer kaybedeceğini bilemeden,…)
müteşebbis büyük bir rizikoyu aşamaz. İlerisi için stratejiler
hazırlayamaz. Üçüncüsü, Döviz,
repo yüksek kolay kazanç verirken ne diye müteşebbis yeni iş yeri ile
uğraşsın, bürokrasi ile bocalasın, huzurunu, neşesini, sağlığını bozsun! Dördüncüsü girişimci devlet güvencesi, teminat,
teşvik ve ucuz güvenirli, sürekli alt yapı, (ulaşım, telekominikasyon,
enerji, su, yedek parça, kaldırılabilir, rekabet edebilir, adil vergi
yükü) hizmetlerini bekler. Kısaca, Türkiye kronik enflasyon oranının
yüksekliği ve siyasi istikrarsızlığı ile yerli ve yabancı yatırımcılar
için cazibeli bir yatırım ülkesi olmaktan çıkmıştır.
Gelenler ise sermaye cambazıdırlar, borsa spekülatörleridir,
bir nevi modern dolandırıcıdırlar. Bunların parası ülkenin hayrına değildir,
başta borsayı kararsızlaştırırlar, krizleri azdırırlar!
Sanayileşme,
yeni iş yerlerin açılması, var olanların ortama uyumu için enflasyonun
çok düşük oranlarda seyretmesi gerekir, bunun yanı sıra ekonomi kararlılığı
hüküm sürmelidir. Enflasyonun kalıcı çok düşük tutulması içinde sanayileşmeye,
yeni iş yerlerine mevcutların modernizasyonuna ihtiyaç vardır. Burada
bir sistem dengesi söz konusu olmaktadır. Sistemin kararlılığı belli
ana faktörlerden ve bir çok yan faktörlerden etkilenmektedir.
Şekil 1 sitemin şematik blok yapısı verilmektedir. Sistemi belirleyen
bir bağın eksilmesi veya hasar görmesi tüm sistemi çökertmeden ağırlığınca
olumsuz sarsabilmektedir Bir çok bağın kopması ve veya hasar görmesi
durumunda ekonomi ve siyasi kaos ortaya çıkar. (Yugoslavya, Endonezya,
Arnavutluk,… görüldüğü gibi. Türkiye'de ekonomik denge kararlığı daha
da zayıflarsa ülke Yugoslavya gibi parçalanıp gider, Doğuda Kürdistan
devleti bağımsızlığını ilan eder!)
Enflasyonla mücadelede ana ve yan faktörler sistemdeki ağırlıklarına
göre dikkate alınmalıdır. Tabi ilk evvel ağırlıkların iyi tartılması
gerekiyor. Örneğin; dış sermayeden, dış yatırımcılardan bu sistemde Türkiye'de fazla
beklenilmektedir, ekonomistler bu faktörün ağırlığını fazla belirlemişlerdir. Bu beklentiler çoğu kez hayal kırıklığı ile
sonuçlanmaktadır. Tabii bu sistemde toplumun beklentileri, ülkedeki
olanaklarda göz ardı edilmemelidir.
Örneğin şubat 2001 krizin beklenilmeden ani ( % 40 - 50 ) oranında
TL değer kaybı, dövizin ani fırlaması, gecelik repo faizinin dört rakamda
seyretmesi, 8 milyar doların bir iki günde merkez bankasından hortumlanması,
zamların peş peşe gelme beklentisi, ilgili siyasetçilerin ve bürokratların
basiretsizliğinden kaynaklanmakla birlikte İMF ve Dünya bankasının Türkiye'deki
şartları dikkate almadan uygulamaya koydukları programa dayalıdır. Bu krizi körükleyenler
ise kısa sürede haksız yüksek kazanç elde etmek isteyen fırsatçı sermaye
piyasasıdır. Bakın! 1994 krizinde bazı tanıdık fırsatçılar önceden aldıkları
devalüasyon haberine göre banka ve çevreden TL çekerek,
sağladıkları döviz karı ile bir günde; kimisi lüks araba kimisi
ise daire sahibi olmuştur. Bazı büyük sermaye kuruluşlarının, bazı özel
bankaların
Şekil
1. Tekno-Ekonomik Sistem Kararlığının Şematik Blok Yapısı
kopardıklarını
bir siz düşünün! Belli çevreler, başta sermaye kuruluşları, başbakanın şubat 2001 zaafını ekranlarda pompalayıp, iyi
değerlendirmişlerdir. Zaten bu çevreler enflasyonun düşüklüğünden karların
azaldığından kamuoyunda yakınıyorlardı bu nedenle bir devalüasyonu yaratmak
için sebep arıyorlardı. Bu fırsat onlara verildi. Tabii ki bu halk onları
seçen, olaylara tepkisiz kalan, bunun
ceremesini ödeyecektir, ve de bu yeni yük altında uzun bir süre daha
inlemeye devam etmeye mahkum edilecektir. (8-milyar dövizi hangi fırsatçıların,
vatan hainlerinin hortumladığı araştırılmalıdır!)
VI.
SANAYİLEŞMEDE TEKNO-EKONOMİK DEĞER KARARLILIĞI
Şekil 1 ve şekil 2'de gösterildiği gibi Sanayileşme
için dış sermaye ve dış yatırımcı önemlidir. Fakat Dış destek olmazsa
olmaz kuralıda doğru değildir. Bu durumlarda öz kaynaklar yerinde, para
kazandıran verimli yatırımlarda değerlendirilmelidir. Türkiye'de yolsuzlukların,
israfların, gereksiz devlet ve kamu harcamalarının önüne geçilmesi ile
sanayileşme için küçümsenmeyecek kapital, kaynak ortaya çıkacaktır ve
halkın, çalışanların güveni
kazanılmış olacaktır. İlk adımın
parlamento içinden başlatılması
doğru olacaktır. (örneğin, 550 milletvekili yerine 400 milletvekilinin
seçilmesi, 36 bakanlığın yerine 14 bakanlığın bulunması, 5000 ile 10000
arasında değişen TBMM'si personelinin 1000'lere düşürülmesi, oradaki
israfların, yolsuzlukların, hırsızlıkların, sahte faturaların, hayali
ve şişirilmiş sağlık masraflarının ve benzerlerinin önlenmesi,..)
Ülkenin hızlı sanayileşmesi için gerekli yapı
düzenin bir blok şeması şekil
2 gösterilmektedir. Ülkenin sanayileşmesi için
bir yapı taşları mevcuttur. Bu taşların sağlam bir temele, düzenli oturtulması gereklidir. Bunu da bizlerin kendi
özgüveni, becerisi ve gücü ile
gerçekleşebilir. Dışarıdan pek fazla beklenilmesin. Hele Batılılardan
hiç! Batılılardan sadece borçların silinmesi istenilsin. Ekonomi yapı
taşların sağlam düzeni uzman ekipler meselesidir. Ekipler branşında
uzman ve kendini kanıtlamış kişilerden oluşturulmalı ve partiler üstü
çalışmalıdır. Bu ekipte üniversitelerdeki araştırmaları ve değerlendirmeleri
dikkate almalıdır. Üniversiteler eğitim öğretimin yanında ülke meseleleri
ile yakından daha fazla ilgilenmelidir.
Ülkenin zenginliğine katkı sağlayacak teknolojiler, bilimsel
çalışmalar üretmeliler, sunmalılar. Üniversite-sanayi, Üniversite-siyasi
yönetim, üniversite-halk işbirliği önem kazanmalıdır.
Şekil
2 Sanayileşmeyi ve Enflasyonu
Etkiyen Faktörler
Enflasyon gibi ülke, dünya sorunları kişisel çalışmalarla, inisiyatiflerle
üstesinden gelinemez. Hele %
40-50 TL değer kaybını devalüasyon değil de dalgalanma diye nitelendiren
palyaçolarla, ekran gevezeleri ile bu gibi sorunların üstesinden hiç gelinemez. Daha dün hükümet ve İMF ekonomik
programını kamuoyunda överek göklere çıkaranlar (ekran gevezeleri; köşe
yazarları, patronlar, başta Sabancı ve Koç, profesör unvanlı bazı ekonomistler,
v.d.) krizden hemen sonra programı ve İMF'yi bu sefer yerden yere vurmağa başlamışlardır.
Bunlar kriz gününe kadar neredeydiler? Gerekli önlemler alınması
için uyarılarını, fikir ve düşüncelerini
neden zamanında yapmadılar, neden etkili olmadılar? Ekran gevezeleri
yaydıkları yaygara ve pesimist tavsiyeleri ile para piyasasını daha
da kızgınlaştırıyorlar, döviz kurunu artırıyorlar, ekonomik istikrarı
olumsuz etkiliyor. Halkın moralini daha da bozuyorlar.
Tekno-ekonomik denge kararlığını etkileyen başlıca
faktörler şematik şekilde şekil 1'de sıralanmaktadır. Yedi ana faktörden sermayenin ağırlığı belirleyicidir.
Sermayenin yan faktörlerini ulusal ve uluslararası diye iki gurupta
değerlendirebiliriz. Burada dış sermayede diş borçlar Türkiye gibi ülkelerde
büyük önem taşımaktadır. Ülke gelirlerinin neredeyse tamamı borçlara
gitmektedir, diğer işler için kaynak bulunamamaktadır. Ulusal kaynaklarda
ise Vergi ve harçlarda bir denge söz konusudur. Ödemelerin, yolsuzlukların
ve israfların karşılanması vergi ve harç yükleri artırılarak karşılanmak
istenmesi sanayi yi çökertmektedir. Sermayenin diğer bir alt sınıfı
bankalardır. Çok sayıdaki resmi ve özel banklar ülke ekonomisine yaradan
çok zarar veriyorlar. (Bir iki yazımda bu konuya etraflıca değinmiştim
, ve bankların birleştirilmesini ve de yerden mantar biter gibi banka
açılmasının önüne geçilmesini önermiştim. Bence halkın tasarrufları
öncelikle bankalar güvencesi vasıtasıyla yeni iş yerlerinin açılmasında
kullanılmalıdır. Belli kişilere ucuz kredi, para dağıtmak ve personel
giderlerinde harcanması için banklar bulunulmamalıdır). Yetkililerin
pek dikkate almadığı bir husus ise halk tasarruflarının son yıllarda
gayrı menkullere lüx-araba. villa, arsa ve dövize, ölü yatırımlara kaymasıdır.
Neredeyse tüm deniz ve göl kıyıları içinde iki ay bile oturulamayan
lüks villalarla dolmuştur. Buraya yatırılan para sanayide, turizm sektöründe,
konut sitelerde değerlendirebilinirdi. Dövize yatırım yapmakla da Türk
Lirasının değerine darbe vurulmaktadır. Tekno-ekonomik denge kararlılığını
etkiyen diğer faktörler rahatlıkla Türkiye şartlarında
olumlu yöne indirgenebilirler. Bunun için yeterli kaynak ve olanaklar,
(Kapital, İnsan gücü, alt yapı, teknoloji) mevcut. Problem bunları değerlendirecek
olan siyasi idaredir. Burada
en belirsiz olan değerdir. Türkiye'deki bir çok olumsuzlukların nedeni
burada aranmalıdır
Temizel'in el konulan banka önlemlerini, bazı
müteşebbislerin, iş verenlerin ipe sapa gelmez iddialarla suçlanmalarını,
tutuklanmalarını yanlış buluyorum,
ülke ekonomisine daha da zarar veriliyor! Temizel bakanlığı sırasında
kendisi ve partisi bankalar satılırken, bankalar boşaltılırken neredeydiler?
Son zamanlarda iç ve dış kamuoyunun baskısı altında yolsuzlukların üzerine
gidilmeğe başlanıldı. Banka, ihale usulsüzlükleri vb.. yolsuzluklardan
dolayı işverenler, müteşebbisler vatan
kurtaran şabanlar tarafından tutuklanmağa, suçlanmağa başlanılmıştır.
Bence en iyi bir müteşebbis, işveren ayakta kalmak için ülkedeki günün
şartlarını, olanaklarını dikkate alandır! Esas suçlu olan; bu yolsuzluklara
meydan veren, bu çirkef düzeni, sistemi yaşatan
ülkedeki siyasi otoriterlerdir, ilk evvel bunların üzerlerine
gidilmesi, yargılanması gerekir. Esas
yargılanması gerekenler: devletin, halkın çıkarlarını bir iki paket
sigarayla, bir kaç yüz dolarla satan memurlardır, bir kaç bin dolarla
satan bürokratlardır, bir iki milyon dolara satan siyasilerdir, bunlara
ses çıkarmayan, tepkisiz halktır. (İvedilikle
memur yasaları gözden geçirilmelidir, memur sayısı asgari düzeye indirilmelidir.
Bir çok hizmetler, servisler, çalışmalar vb..
dışarıya, özele aktarılmalıdır.)
VII. SANAYİLEŞMEYİ
ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Şekil 2'de sanayileşmeyi dolayısıyla enflasyonu
etkileyen faktörler sıralanmaktadır. Burada iç ve dış borçlar ve bunların
faizleri, devlet ve kamu harcamaları, israflar, yolsuzluklar, dünya
konjöktöründe durgunluk, belirsizlik, siyasi istikrarsızlık, uygulanabilir
bilimsel çalışmaların, kalitesizliği,
patent önerilerin, yeni fikirlerin. iyileştirmelerin noksanlığı v.b. günümüzün şartlarında sanayiyi olumsuz yönde
etkilemektedir. Bu değerlerin negatif yüksekliği ülkedeki iflasları,
kepenk kapamaları, kaosu belirler.
Burada da sanayi ve enflasyon bir bütündür. Sanayi geliştikçe,
gelir artar, yeni iş yerleri açılır, piyasada sağlıklı bir para zirkulasyonu
başlar, enflasyon oranı düşer, etkisini kaybeder. Bu kararlılığın oluşması
için gereksiz devlet ve kamu harcamaları, israflar,
yolsuzluklar etkisiz hale getirilmelidir, hiç değilse
belli bir düzeyde tutulması gerekir!
Bu düzey olasılık hesaplarıyla gerçeğe çok yakın tespit edilebilir.
Etkiyen faktörlerin Türkiye şartlarında ağrırlıkları uzman kişiler tarafından
belirlenir. Değişken faktörlerden siyasi istikrar, Dünya konjoktörü,
enerji fiyatları, doğal afetler
en belirsiz olanlarıdır. Bu kararsız değişkenler hangi gelişmelerde
tekno-ekonomik kararlılığı ne kadar etkileyeceği önceden bilinmesi gerekir.
Hangi oranlarda enflasyonu düşüreceği veya yükselteceği önceden hesaplanmalıdır.
Ekonomisi güçlü ülkelerde hükümetlerin ekonomik programları hedeflenenlerin
çok altında, küçük bir yanılma payı ile gerçekleşmektedir.. Türkiye
de ise siyasi ve ekonomik programlar hedeflenenlerin çok altında hatta
bazen fiyasko ile sonuçlanmaktadır.
Buradaki başarısızlığın esas nedeni, programların uzman kişilerce ve yeteri itinalı hazırlanmadığıdır.
Sanayi ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de siyasi ve ekonomik
programlar üniversitelerin, uzman kurulların danışmanlığı altında hazırlanmalıdır.
Ekonomiden sorumlu kişilerin, Başbakan, bakanların kamuoyunda olabilir,
edebilir, gelişebilir ve benzeri belirsiz açıklamalar yerine olacaktır, gelişecektir,
edecektir, düşecektir belirli ve kesin ifadeleri kullanmaları gerekir.
İçime sindiremiyorum gibi masumane, acizane açıklamalar; acizliğin,
zavallılığın göstergesidir, o mevkide
hoş karşılanamaz. Bizim alternatifimiz yoktur, bizler çekilirsek
ülke batar, (ülke zaten batırılmıştır, gelirlerin
yarıdan fazlası borçların ödenmesine ayrılıyorsa o devlet batmıştır
denildiğini unutmuşlardır herhalde). ve benzeri beyanlar, sağlık, doğruluk
onurluluk prensiplerine ters düşmektedir. Böyle durumlarda, batılı demokratik
ülkelerde görüldüğü gibi yönetimin
kendisini aynı gün içerisinde feshedip, yenilemesi gerekirdi.
Krize neden olan hükümet 2, 3 sene evvel daha iyisini yaparım
iddiası ile kurulmuştur, daha iyi yarınlar
adına uyguladığı ekonomi programları ile halkın çoğunluğunu sıkıntıya
sokmuştur. İki , üç sene sonra
devleti batırdığı halde hiçbir şey olmamış gibi yerinde durması ne doğrulukla,
ne dindarlıkla ne Türklükle ne milliyetçilikle nede sosyal demokratçılıkla
bağdaşmaz.
Ülkelerin zenginliği; petrol, gaz, maden gibi doğal rezervleri yanında mal ve
hizmet ürünlerin kalitesi, içte ve dışta satılabilirliği ile orantılıdır. Tabi bunların yanında mal hizmet
ürünlerinin Dünyanın her bir tarafında bulunan pazarlara satabilecek
liberal bir diş politikaya da ihtiyaç vardır.
Pazar şansının devam etmesi içinde sürekli kaliteli, ekonomik,
yeni cazibeli mal ve hizmet üretimi diğer bir şarttır. Bunların gerçekleşmesi içinde yeni fikirlerin, önerilerin üretimi
kadar bu fikir ve önerilerin teşvik edilmesi, yerinde değerlendirilerek
geliştirilmesi de çok önemlidir. Türkiye dışarıdan satın alınan, kiralanan teknolojilerle,
patentlerle ürettiği mal ve hizmet ürünleriyle dış pazarlarda gereği
gibi rekabet edemez, zaten rakip ettirmezlerde!
III. Dünya Devletleri, Türkiye ekonomik ve siyasi kaostan kurtulmayı arzu
ediyorsa, yeniliklere tamamen acık olmalıdır, yeni fikirleri, önerileri
kendisi üretmelidir, uygulanabilirliğini değerlendirmelidir. Kısaca
yeni teknolojilerin geliştirilmesine değer vermelidir. Günümüzde sanayisi
gelişmiş zengin ülkeler, (örneğin Almanya, ‘Neue İdeen schaffen Arbeitsplatze
“ Türkçe’si: Yeni fikirler yeni iş yerlerini
açarlar) her türlü yeni fikirlere, önerilere açıkken, bunları teşvik
ederek değerlendirirlerken, Türkiye de ise, başta Ankara” daki patent
enstitüsü, insanı bin pişman ediyor. Patent öneri sahiplerini
yolunacak kaz, enayi gözü ile bakıyorlar. Türk patent enstitüsü öneri
sahiplerine yardımcı olacaklarına, sunulan önerileri değerlendirip geliştireceklerine
ilgilenenleri haberdar edeceklerine patent-öneri sahibini nasıl yolacaklarına
ve daha sonra nasıl savsaklayacaklarına bakıyorlar. Dışarıda çalışan patent büroları ile ortaklaşa
çalışıyorlar! İnsanı patent önerisi sunduğuna, o binaya girdiğine bin
pişman ediyorlar. (O kuruma Eylül 1998 üç patent önerisi ile başvurdum,
(Mobil nuklear enerji santralleri, Güneş bacalı bina yapımları, Güneş
ısıl tankları, küçümsenmeyecek masrafım ve zaman kaybım oldu. Sonunda
bu kurumdan hayır yok diye de ilgimi kestim! Enerji üretiminde su katkısı,
Sualtı suüstü yüzer köprüler, Yüzer ada yapımları,
gibi patent önerilerimi o kuruma sunmaktan da vazgeçtim!) Türkiye’de
sanayileşme çalışmalarında bu kurumun, Türk patent Enstitüsünün, çalışmaları, faaliyetleri gözden geçirilerek
denetlenmelidir. Patent enstitüleri her öneriyi kabul ederek
değerlendirmeğe tabii tutmalıdır.
Öneriler, yeni fikirler Türkiye’de teşvik görmelidir.
İnsanlarımız başta okuldaki öğrenciler,
gençler bu yönde motive edilmelidirler. Enerji ve sağlıklarını kahve
köşelerinde, meydanlarda, diskolarda, barlarda harcayacaklarına uyuşturucu
müptelası olacaklarına, daha iyi, kaliteli bir yaşam, gelecek için
daha kaliteli, daha verimli, daha yeni
mal ve hizmet ürün üretimlerine değerlendirmelidirler. Her yönüyle
daha iyi bir Türkiye uğruna inatla mücadele vermelidirler, üretmelidirler.
(Esasında Allah aşkı, insan sevgisi yanında zorluklara karşın mücadele
yaşamın diğer bir sırrıdır.) Bu konuda okullar, üniversiteler öncelik
ve öncülük yapmalıdırlar. Türkiye’nin vatan kurtaran şabanlara, meydanlarda, sokaklarda bağıran, sızlanan,
yalvaran; kahve köşelerinde, ekranlarda gevezelik eden şarlatanlara
da ihtiyacı yoktur. Türkiye’nin çalışan, üreten sağlıklı insanlara gençlere,
yöneticilere ihtiyacı vardır. Türkiye'den
kaçmak, daha iyi bir yaşamı ve geleceği dışarıda aramak, lanet edip
ülkeyi tamamen geri zekalılara teslim etmekte
ta çıkar yol değildir. (Her gence, her insana süreli bir yurt
dışı imkanı, tecrübesi teşvik edilmelidir).
Her insanda bir çok yaratıcı, geliştirici, üretici
gibi yetenekler potansiyeli vardır.
Bunların uygulamaya yönelik değerlendirilmesi, geliştirilmesi
siyasi, çıkar nedenleri ile aksatılıyor.
En basit örnek, yurt
dışındaki vatandaşlarımız başarılı uyum içinde çalışırlarken, oradaki
yasa ve yönetmeliklere uygun davranırlarken Türkiye'de tam tersi gözleniyor.
Almanya, Japonya, ABD, İsveç gibi ülkeler ekonomik zenginliklerini ürettikleri
ve değerlendirdikleri yeni fikirlere borçlu olduğunu herhalde bilmeyen
yoktur. On dokuzuncu asrın başlarında Almanya, İsveç, açlıktan kırılırken,
halklarının yarıya yakını Amerika!ya göç ederken, bugünkü refah düzeylerini
buldukları, geliştirdikleri ve uyguladıkları patentlerle sağlamışlardır.
Örneğin İsveç dinamit, rulman,
volvo motor, gibi patentleri ile ve demokratikleşme, fırsat eşitliği,
emeğin karşılığı, liberal dış politika gibi sosyo-siyasi reformlarla
eski sıkıntılarından, yoksulluk krizlerinden kurtulmuştur! Türkiye’de
ise hala birbirimizin kuyusunu kazmakta, birbirimizin mal ve hakkını
gaspedmeklte, devleti batırmakta, kazıklamada
yarış ediliyor.
IX. IMF- DÜNYA
BANKASI EKONOMİ PROĞRAMLARI
En iyi İMF ve Dünya Bankası Ekonomi Planı,
yok olanıdır! Bunların planını uygulamaya mecbur edilen devletlerin
çoğunluğu daha da batmışlar, borç batağına girmişler, iflas
etmişlerdir. Seksen yıllarında yurt dışında iken bir ara İMF
ve Dünya Bankası Meksika ekonomisinin çok iyiye gittiğini ilan ediyordu,
bunun içinde yabancı sermayeyi oraya yatırımlara özendiriyordu. O sıralarda
bir Alman kanalında Meksika ile ilgili bir programı tesadüfen izlemiştim.
Yansıyan görüntülerden Meksika ekonomisinin, söylenilen kadar hiç te
iyi olmadığını sezmiştim. Lüks içinde yaşayan küçük azınlık, çok güç
şartlarda, sefalet içinde yaşayan, yolsuzluklar altında inleyen bir
çoğunluk görüyordum! Bir hafta sonra Meksika'nın iflasını haberlerden
öğrendim, borçlarının ertelenmesini istiyordu, doğal zenginliklerini
Batılılara ipotek ederek yeniden borç para arıyordu. Benzeri durum Lübnan,
İran, Yugoslavya, Endonezya, Rusya gibi ülkelerde de söz konusu olmuştur.
(Yugoslavya parçalanarak kaosa boğulmuştur, Endonezya hala kaos batağında,
Latin Amerika Ülkelerin iki yakası tün doğal zenginliklerine rağmen
gelmiyor, İsrail'de ise enflasyon
oranı %1000'lerden % 1'lere İMF ve Dünya Bankası ekonomik programları
ile değil, yurtdışındaki Yahudilerin desteği ile, kendi çabaları ile kısa sürede inmiştir.
İMF'nin
Türkiye'ye uygulattığı Ekonomik program, (sıkı para politikası) ta başta
çok hatalıydı, örneğin Türkiye gibi ülkelerde Ziraat, konut, ulaşım,
siyasi reformlar, bu reformların desteği gerekirken, dikte ettirilen
dış kaynaklı ekonomik programlarla Türkiye kendi kendine yetmez, üretmez,
dışa daha da bağımlı bir duruma getirilmiştir İMF v Dünya Bankasının
uygulattırdığı programa karşın ben modern ziraata ve tarıma ve de ziraata
dayalı basis bir sanayiye, gıda sanayine, yapı ve ulaştırma sanayine ağırlık
verilmesi gerekir diye düşünüyorum. Türkiye her şeyden evvel halkın karnını sağlıklı, ucuz ve yeterli doyurabilmesi,
başını koyabilecek ucuz konutu karşılaması gerekir. Maalesef
Türkiye bugün İMF ve Dünya Bankası politikaları ile kendini besleyemez
hale getirildi. Et, meyve, yağ,
şeker, un gibi temel gıdalar dışarıdan borç para dilenerek satın almağa
başlamıştır. Uygulanan bu programlar
sayesinde Türkiye'de satın alınacak, kiralanacak konut bulunmaz oldu.
Bulunanlara ise astronomik fiyatlar nedeniyle yaklaşılamıyor. Kazanılan
maaş kuru kiraya bile yetişmiyor. Amerika ve Avrupa'nın bir çok kentinde
Türkiye'den daha ucuza konutlar satın alınabiliyor, kiralanabiliyor!
Enflasyonun düşürülmesini hiç olmazsa tırmandırılışını
önlemek için İMF ve Dünya bankası tarafından hükümetlere uygulattırılan
yöntemler bugün Türkiye’de çok geçersizdir.
Enflasyon kanser misali içten ilerlemektedir. Kalkınma, büyüme
hızları donduruldu. Hiçbir iş
yeri açılmıyor, bir çok iş yeri kapanıyor. Hiçbir
kuruluşa yeni eleman atanmıyor, buna karşın her yıl iş yeri arayanlar
çığ gibi büyüyor. İşte bu durgunluktan
başta piyasada beliren döviz rezervinin sanayileşme girişimlerine kaydırılmaması,
gereksiz ithal mallarında harcanması sorumsuzluktur. Enflasyon ne şahsi
mesele yapılmakla, ne de kuvvetle inanmakla düşürülemez ne de hokkabazlıkla,
rakam cambazlığı ile önlenemez. Enflasyonu
6 - 7 sene zarfı içinde o müsait şartlarda indirip durdurmayı bırakın
% 100’lere tırmandıranlar bin sene de geçse 100 milyar dolar da ellerine
verilse enflasyonun hakkından gelemeyeceklerdir, ülkeyi tamamen batağa,
kaosa süreceklerdir . Bunların
yapacağı tek şey, varsa defolup gitmeleridir.
Böylece enflasyonun mücadelesinde ilk yapıcı adım atılmış olacaktır.
Türkiye'deki olanaklar ve şartlar dikkate alınarak ekonomik planlar
hazırlanmalıdır.
Özetlenecek
olursa, IMF ve Dünya Bankasından; - İç ve dış borç ödemelerinin kaldırılması,
- Veya uzun bir süre için borçların
faizsiz dondurulması, - Borca karşılık belli bir süre için mal
ve hizmet takası gibi uygulamalar istenilmelidir. Dış borç sorunu BM'lere taşınmalıdır. İMF ve Dünya Bankası gelişmekte olan III. Dünya
Ülkelerine, ekonomisi sıkıntıya düşmüş diğer ülkelere destek vermekte
devam etmelidir. Kendi çatısı
içinde programlar hazırlatıp uygulattıracağına, ilk başta o ülkedeki
üniversitelerle, sanayi kuruluşların ileri gelenleri ile işbirliğine
girip ortak programlar, kalkınma, iyileştirme projeleri hazırlaması
daha sağlıklı olur kanısındayım. Kaynak verilmeden evvel bu kaynağın
amaca uygun olarak kullanılıp kullanılmadığı değerlendirilmelidir. Gerekli
siyasi reformların, demokratikleşmenin, insan hakkı ihlallerinin, eğitimdeki
reformların söz konusu edilmesinden kaçınılmamalıdır, bilakis bunlar
şart koşulmalıdır. Adı geçen kuruluşlar zordaki ülkelerdeki üniversitelerin
kaliteli eğitim-öğretimini, bilimsel çalışmalarını, yeni teknoloji arayışlarını
desteklemelidir. Üniversiteler ülkelerdeki kalkınmanın, zenginliğin
motoru olabilirler.
X. SONUÇLAR
Enflasyonun
aşağıya çekilmesi, sanayiinin gelişmesi için:
·
İç ve
dış borçların tasnifi, geri ödenmemesi ve, veya dondurulması istenilmelidir
·
Yolsuzluklar,
israflar, gereksiz harcamalar önlenmeli, teşvikler sınırlandırılmalıdır
·
Vergi
ve harçlar makul olmalıdır.
·
Gerçek,
kalıcı enflasyonla mücadele sanayileşme ile mümkündür.
Kaynaklar iç ve dış pazarlarda satılabilir, kaliteli mal ve hizmet üretim
sanayisine kaydırılmalıdır, sanayileşme ve enflasyonla mücadele bir
bütün olarak değerlendirilmelidir,
·
Devlet
ve kamu sektöründeki bir çok hizmetlerin özel sektöre devredilmelidir.
Devletin, Belediyelerin işveren, fabrikatör, pazarlamacı, satıcı, hayır
kurumları konumundan çıkarılmalıdır.
·
Devlet
kontrolünde total serbest piyasa; Devlet, ekonomi, ticaret piyasasından tamamen çekilmesi gerekir, ayakta
kalabilen kalır, tutunamayanlar çekip gider.
·
Döviz
kurlarında ve petrol fiyatlarında sürekli artış gözlenirken, milli paradan
kaçınılırken, ihracat düşerken,
dış ticaret açığı büyürken enflasyonun tek rakamlı sayıya indirileceğinden bahsetmek ciddiyetsizliktir, saçmalıktır!!!
·
Üniversiteler
kaliteli eğitim- öğretimin paralelinde ulusal ve uluslararası meselelerle
yakından ilgilenmelidir. Ülkenin
kalkınmasına, sanayileşmesine katkı sağlayacak bilimsel çalışmalar yeni
teknolojiler sunmalıdırlar. Ülke meselelerinde uygulanabilir, alternatif
çözümler üretmeliler. Üniversite-sanayi işbirliği önem kazanmalıdır.
Bence siyasi reformlar yanında üniversitelerde de reformların gerçekleştirilmesi
gerekir, üniversitelere çeki düzen verilmelidir.
Sözün
kısası,
Hangi siyasi eğilim, otorite
ve-veya kişi-kişiler gelirse gelsin, günümüzün Türkiye şartlarında;
iç ve dış borçlar kaldırılmadıkça, yolsuzluklar, devlet ve kamu israfları
önlenmedikçe, “Vatandaş, halk; sömürülmesi, sağılması için güdülmesi
gereken insani-hayvan sürüsüdür, Devlet malı deniz, çalmayan keriz”
beleşçi devlet zihniyeti sürdükçe, Vatandaş, halk çaresiz, zavallı,
suskun, tepkisiz, korkak kaldıkça, Çoğunluk hep devlet babadan bekledikçe ve
her fırsatta devleti kazıklamağa, yolmaga kalktıkça; enflasyonun,
yoksulluğun, kaosun üstesinden gelinemeyecektir, Yeni anayasa, yeniden
yapılanma, yeni isim arayışları ile sadece vakit kaybedilir.
LİTERATÜR
H.
Özden. "2000 yıllarında Türkiye'de Sorunlar, ...
"
Kitap, Uşak Müh. Fak. Mak. Müh. Böl. 1999 Uşak
|
